دستگاه پالس اکسی متر: از کاربرد تا تعمیرات تخصصی

دستگاه‌ پالس اکسی متر ابزار کوچکی است که می‌توانند میزان اکسیژن خون و ضربان قلب شما را به راحتی اندازه‌گیری کنند. این دستگاه‌ها به خصوص برای افرادی که مشکلات تنفسی دارند یا نیاز به نظارت مداوم بر وضعیت سلامتی خود دارند، بسیار مفید هستند. این وسیله پزشکی با طراحی ساده و دقت بالا، به شما این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به مراجعه به پزشک، از وضعیت سلامت خود مطمئن شوید. در این مقاله از مجموعه فنی حرفه‌ای دکتر برد، به معرفی ویژگی‌ها، انواع و کاربردهای این دستگاه‌ها می‌پردازیم.

تعریف دستگاه پالس اکسی متر (Pulse oximeter)

دستگاه پالس اکسی ‌متر یک ابزار غیرتهاجمی است که به طور گسترده برای اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون و ضربان قلب در افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه از یک سنسور نوری استفاده می‌کند که معمولا بر روی شریانچه‌های انگشت (انگشت دست) قرار می‌گیرد. در واقع، پالس اکسی‌ متر با استفاده از فناوری نوری، میزان اکسیژن موجود در خون و همچنین وضعیت گردش خون را بررسی می‌کند.

برای استفاده از پالس‌ اکسی ‌متر انگشتی، دستگاه را روی انگشت یا گوش قرار دهید و آن را روشن کنید. پس از چند ثانیه، دستگاه میزان اشباع اکسیژن خون (SpO2) و ضربان قلب را اندازه‌گیری کرده و نتیجه را به‌صورت درصدی روی نمایشگر نمایش می‌دهد. انواع این دستگاه را ادامه بررسی شده است:

پالس ‌اکسی ‌متر انگشتی (Finger Pulse Oximeter): این نوع دستگاه کوچک و پرکاربرد است که برای استفاده خانگی یا در مطب پزشک‌ها به کار می‌رود. دستگاه بر روی انگشت قرار می‌گیرد و نتایج به‌صورت دیجیتال نمایش داده می‌شود.

پالس ‌اکسی ‌متر رومیزی (Tabletop Pulse Oximeter): این نوع دستگاه پالس اکسی متر در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی استفاده می‌شوند و به‌طور ثابت روی یک میز یا دستگاه قرار می‌گیرند. این مدل معمولا قابلیت اندازه‌گیری دقیق‌تری دارد و می‌تواند برای مدت طولانی‌تر استفاده شود.

اجزای دستگاه پالس اکسی متر

سنسور Pulse oximeter

سنسور اصلی دستگاه است که روی پوست (انگشت، لاله گوش) قرار می‌گیرد و از طریق آن نورهای قرمز و مادون قرمز عبور می‌کنند. این سنسور از دو یا چند لامپ LED تشکیل شده است:

• لامپ قرمز: نور با طول موج حدود 660 نانومتر (برای اندازه‌گیری هموگلوبین غیر اشباع).
• لامپ مادون قرمز: نور با طول موج حدود 940 نانومتر (برای اندازه‌گیری هموگلوبین اشباع).

این نورها از طریق پوست و خون عبور کرده و توسط یک فتوسل (photodetector) در طرف دیگر سنسور اندازه‌گیری می‌شوند.

نمایشگر دیجیتال (LCD)

نمایشگر دستگاه برای نشان دادن نتایج مهم نظیر میزان اشباع اکسیژن خون (SpO2) و ضربان قلب است. این نمایشگر می‌تواند شامل اطلاعات دیگری مانند وضعیت باتری، هشدارها و گاهی نمایش وضعیت کیفیت سیگنال هم باشد.

دکمه‌ های کنترل

دستگاه‌ پالس اکسی متر معمولا شامل چند دکمه ساده برای روشن/خاموش کردن، تنظیمات دستگاه و گاهی نمایش اطلاعات اضافی هستند. این دکمه‌ها معمولاً بسیار ساده و قابل‌فهم هستند.

پورت شارژ یا باتری دستگاه پالس اکسی متر

این دستگاه پزشکی با استفاده از باتری‌های قابل شارژ یا باتری‌های یک‌بار مصرف مانند باتری‌های سایز AAA کار می‌کنند. بعضی از مدل‌ها از پورت‌های USB برای شارژ باتری‌های داخلی خود استفاده می‌کنند.

کپسول یا قاب دستگاه

بخشی است که تمام اجزای دستگاه را در خود جای می‌دهد. این قسمت باید بسیار محکم باشد تا دستگاه در برابر ضربه‌ها و آسیب‌های احتمالی مقاوم باشد. این قاب اغلب از پلاستیک مقاوم یا مواد مشابه ساخته می‌شود.

سنسورهای اضافی (در مدل ‌های پیشرفته)

در برخی مدل‌های پیشرفته، پالس ‌اکسی ‌متر ممکن است سنسورهای اضافی برای شبیه‌سازی اطلاعات دقیق‌تر مانند دما، سطح جریان خون یا تنفس نیز طراحی شده باشد.

طرز کار دستگاه پالس اکسی متر انگشتی

دستگاه پالس اکسی متر انگشتی از یک پروب انگشتی با سنسور نوری تشکیل شده است که بر روی عروق شریانی نبض‌دار، قرار می‌گیرد. این دستگاه شامل دو LED است که نور را در دو طول موج مختلف (قرمز و مادون قرمز) منتشر می‌کنند. در سمت دیگر پروب، فتودیود نور عبوری را دریافت کرده و آن را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کند.

نور منتشرشده از LEDها توسط بافت بدن عبور کرده و بسته به نوع هموگلوبین در خون، مقداری از آن جذب می‌شود. هموگلوبین ترکیب‌شده با اکسیژن نور مادون قرمز را جذب می‌کند، در حالی که هموگلوبین غیرترکیب‌شده نور قرمز را جذب می‌کند. این تغییرات در جذب نور به دستگاه پالساکسی متر انگشتی کمک می‌کند تا میزان اشباع اکسیژن خون (SpO2) را محاسبه کند.

سیگنال الکتریکی حاصل از نور جذب‌شده توسط دستگاه پردازش شده و با تحلیل تغییرات در نور جذب‌شده در طول ضربان قلب، SpO2 و ضربان قلب فرد اندازه‌گیری می‌شود.

موارد استفاده دستگاه Pulse oximeter

• دستگاه پالس اکسی‌ متر به طور مداوم وضعیت اکسیژن خون بیمار را نظارت می‌کند تا از بروز مشکلات تنفسی پیشگیری شود.
• این دستگاه کمک می‌کند تا پزشکان تصمیم بگیرند که آیا بیمار به ونتیلاتور برای کمک به تنفس نیاز دارد یا خیر.
• Pulse oximeter می‌تواند نشان دهد که داروهای تجویزی برای بهبود عملکرد ریه چگونه عمل می‌کنند.
• این وسیله می‌تواند در بررسی توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های شدید جسمانی و نظارت بر وضعیت اکسیژن خون در طول فعالیت‌های ورزشی استفاده شود.
• پالس‌ اکسی‌ متر می‌تواند به پزشکان کمک کند تا تشخیص دهند که آیا فرد در طول خواب دچار وقفه تنفسی می‌شود یا خیر.

تعمیرات دستگاه پالس اکسی متر بر اساس نوع ایرادات

دستگاه Pulse oximeter برای اندازه‌گیری درصد اشباع اکسیژن خون استفاده می‌شود و ایرادات آن اغلب به دو بخش اصلی پروب و منبع تغذیه محدود می‌شود.

1. خرابی پروب: خرابی پروب ناشی از قطع سیم‌های متصل به LEDها یا فتوترانزیستور است. در این حالت سیگنال PPG بر روی مانیتور نمایش داده نمی‌شود. برای رفع این مشکل باید سیم‌ها یا اتصالات را بررسی و لحیم‌کاری کرد. در صورت قطع تعداد زیادی از سیم‌ها، پیغام NO SIGNAL ظاهر می‌شود و نیاز به تعمیر پروب است.
2. مشکل باتری: باطری ضعیف باعث اختلال در عملکرد دستگاه می‌شود. پیغام low battery نشان‌دهنده این مشکل است و در صورت تعویض نکردن باطری، دستگاه ممکن است نتایج غلط نمایش دهد یا صفحه نمایش چشمک بزند.
3. مشکل در منبع تغذیه: اگر دستگاه پالس اکسی متر روشن نشود، مشکل احتمالاً از منبع تغذیه است و باید آن را طبق الگوریتم تعمیر بررسی کرد.
4. عدم صدای بیپ هنگام شمارش ضربان قلب: اگر صدای بیپ شنیده نشود، ایراد به علت قطعی سیم بلندگو است که باید تعمیر شود.
5. مشکل در نمایشگر LCD: ضربه به دستگاه می‌تواند باعث آسیب به LCD و عدم نمایش پارامترها شود. اگر LCD شکسته باشد، باید آن را تعویض کرد. در صورتی که اتصال سوکت یا سیم‌های رابط مشکل داشته باشند، باید این بخش‌ها بررسی و تعمیر شوند.

1. خرابی مدار فرمان: در صورتی که ایرادها پس از بررسی و تعمیرات اولیه برطرف نشوند، مشکل ممکن است در مدار فرمان باشد که بیشتر ناشی از لحیم سردی ICها یا میکروپروسسورها است. در این صورت، باید لحیم‌کاری مجدد انجام شود.

آیا می‌خواهید به یک متخصص تعمیرات تجهیزات پزشکی تبدیل شوید؟ آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی در مجموعه  فنی حرفه‌ای دکتر برد به شما این امکان را می‌دهد که مهارت‌های خود را در تعمیر و نگهداری انواع دستگاه‌های پزشکی ارتقا دهید.

همچنین، در صورتی که علاقه‌مند به تعمیر تجهیزات دندانپزشکی هستید، می‌توانید در دوره آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی شرکت کنید و این مهارت‌ها را نیز فرا بگیرید.

با گذراندن این دوره‌ها، گواهینامه معتبر دریافت کرده و از پشتیبانی مادام‌العمر بهره‌مند خواهید شد. این یک فرصت طلایی برای ورود به بازار کار با تخصص‌های کاربردی و مورد نیاز است!

دیدگاه نهایی

در نهایت، دستگاه پالس اکسی متر ابزاری مفید برای نظارت بر سطح اکسیژن خون و ضربان قلب است، اما مانند هر دستگاهی ممکن است دچار مشکلاتی شود. با شرکت در دوره آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی در مجموعه دکتر برد، شما می‌توانید مهارت‌های تعمیر این دستگاه‌ها را فرا بگیرید.

فراموش نکنید این دوره‌ها همراه با آموزش‌های عملی و پشتیبانی قوی است، پس همین حالا ثبت‌نام کنید و در مسیر شغلی جدید و پر درآمد قدم بردارید.