در دنیای امروز، دستگاه‌های الکتروکاردیوگرام (ECG) به یکی از ابزارهای حیاتی در تشخیص بیماری‌های قلبی تبدیل شده‌اند. این دستگاه‌ها با ثبت دقیق فعالیت‌های الکتریکی قلب، نقشی حیاتی در مراقبت‌های پزشکی ایفا می‌کنند. اما همانطور که هر دستگاه پزشکی ممکن است با مشکلاتی مواجه شود، دستگاه‌های ECG نیز مستثنی نیستند. عیب یابی دستگاه ECG امری ضروری است که میتواند به تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر مشکلات دستگاه کمک کند و از بروز خطاهای پزشکی جلوگیری نماید.
در این مقاله از مجموعه فنی حرفهای دکتربرد، به بررسی مشکلات رایج دستگاه‌های ECG، علل ایجاد آنها و راهکارهای تعمیرات این دستگاه خواهیم پرداخت.
بررسی مشکلات رایج و روش های عیب یابی دستگاه ECG
قبل از پرداختن به روش‌های عیب یابی دستگاه ECG ، باید بدانیم که این وسیله به دلیل حساسیت بالا و پیچیدگی ساختاری خود، ممکن است در طول زمان دچار مشکلاتی مانند تداخل سیگنال، رانش خط پایه یا آسیب‌های فنی دیگر شوند.
این مشکلات میتوانند دقت تشخیص را تحت تاثیر قرار دهند، بنابراین آگاهی از رایج‌ترین مشکلات و نحوه شناسایی و رفع آنها برای حفظ عملکرد صحیح دستگاه مهم است.
ردیابی گرافیک خیلی ضخیم یا خیلی کوچک
یکی از مشکلات رایج در دستگاه‌های الکتروکاردیوگرام ، مشاهده گرافیک‌هایی است که یا بسیار ضخیم یا بسیار کوچک هستند. این مشکل به دلیل دمای بسیار زیاد یا بسیار پایین در محیط میتواند رخ دهد. برای حل این مشکل، باید دمای قلم داغ دستگاه تنظیم شود. پتانسیومتر تنظیم قلم داغ امکان تنظیم دمای ترموالکتریک را فراهم میکند تا از ضخامت یا ریز شدن گرافیک‌ها جلوگیری شود.
تداخل
تداخل معمولا به‌صورت اضافه شدن سیگنال‌های غیرطبیعی یا الگوهای ناهماهنگ در نمودار ثبت‌شده‌ی ECG ظاهر میشود.
این مشکل میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود از جمله مسائل مربوط به سیم کشی، اتصالات الکترود و کابل‌ها. برای رفع این مشکل و عیب یابی دستگاه ECG ، باید اقدامات زیر انجام شود:
- بررسی سوئیچ سرب: اگر سوئیچ روی حالت 0 باشد و تداخل در فرکانس ۵۰ هرتز دیده شود، ورودی تقویت‌کننده و سیم‌کشی‌ها باید بررسی شوند.
- سیم‌های سرب آسیب‌دیده: شکستگی یا نشتی در سیم‌ها میتواند منجر به تداخل شود؛ تعویض یا تعمیر اتصالات ضروری است.
- فیلتر خازنی معیوب: آسیب فیلترهای خازنی ناشی از امواج قدرت، باعث افزایش نویز میشود؛ در این‌صورت باید کابل‌ها و فیلترها بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.
رانش خط پایه
رانش خط پایه در دستگاه ECG معمولا به دلیل نشت یا خرابی قطعات داخلی مانند برد الکترونیکی، ترانزیستورها یا کوپلینگ‌ها رخ می‌دهد. برای رفع آن، ابتدا برد با الکل تمیز و سپس سلامت قطعاتی مانند FETها و رله‌ها بررسی و در صورت نیاز تعویض یا تعمیر میشود.
خطاهای میرایی
در فرآیند کالیبراسیون ۱ میلی‌ولت و بررسی شکل موج ولتاژ، مشاهده خطاهای میرایی با گوشه‌های گرد میتواند نشانه‌ای از خرابی پتانسیومتر تنظیم دمپر یا از دست رفتن رکوردهای میدانی باشد. برای عیب یابی دستگاه ECG در این حالت، لازم است پتانسیومتر دمپر بررسی و در صورت معیوب بودن تعویض شود. همچنین بررسی سایر قطعات مرتبط و تعویض آنها در صورت آسیب‌دیدگی ضروری است.
پیام های خطای و عیب یابی دستگاه ECG
این دستگاه اغلب پیام‌های خطا را در صورت بروز مشکلات فنی نمایش می‌دهد. این پیام‌ها میتوانند به‌عنوان راهنمایی برای عیب یابی دستگاه ECG و شناسایی مشکلات موجود عمل کنند. در اینجا برخی از رایج‌ترین پیام‌های خطا و روش‌های رفع آنها آورده شده است:
- خطای تداوم الکتریکی: بررسی تمام اتصالات الکترود، سیم‌های سرب و کابل‌های دستگاه
- پیام خطای تعداد لیدهای نامعتبر: اطمینان حاصل کنید که تعداد لیدها به درستی روی مانیتور تنظیم شده است.
- پیام خطای الکترود خشک شده: بررسی کنید که ژل الکترود خشک نشده باشد.
- پیام خطای امپدانس پوست: در صورتی که سیگنال ضعیف یا تداخل داشته باشیم، این پیام ممکن است نشان داده شود. در این صورت، باید پوست بیمار را تمیز کرده و الکترودها را مجددا قرار دهید تا از تداخل جلوگیری شود.
- پیام خطا حرکت عضلات: الکترودها را از نواحی توده عضلانی بزرگ جدا کنید.
- پیام خطا کابل کشی: در صورت لزوم، کابل ECG یا سیم‌های سرب را تعویض کنید.
آشنایی با تعمیرات تخصصی دستگاه‌های پزشکی، به‌ویژه دستگاه‌های ECG، یکی از مهارت‌های ضروری برای حفظ عملکرد صحیح و جلوگیری از خرابی‌های جدی است.
برای افرادی که به‌دنبال یادگیری تعمیرات دقیق و تخصصی تجهیزات پزشکی هستند، دوره آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی دکتر برد یکی از بهترین گزینه‌ها است. این دورهها با آموزشهای عملی و تئوری جامع، به شما کمک می‌کنند تا با رفع مشکلات فنی و عیب‌یابی دستگاه‌های پزشکی، از بروز اختلالات و خرابی‌های غیرمنتظره جلوگیری کرده و عمر مفید تجهیزات را افزایش دهید.
نویز AC و ضخیم شدن خط پایه
نویز AC به عنوان یکی از مشکلات رایج در دستگاه‌های ECG میتواند باعث ضخیم شدن خط پایه شود. برای عیب یابی دستگاه ECG و رفع این مشکل، لازم است تا اقدامات مشخصی انجام شود. از جمله این اقدامات می‌توان به تنظیم فیلترهای دستگاه برای کاهش تاثیر نویز و اطمینان از جداسازی کابل‌ها از منابع نویز الکتریکی اشاره کرد.
همچنین، با بررسی دقیق اتصالات الکترودها و سیم‌های سرب، می‌توان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد
ردیابی سیگنال متناوب ECG
گاهی اوقات ممکن است سیگنال دستگاه با نویز متناوب همراه باشد. این مشکل معمولا به دلیل تداخل الکترومغناطیسی یا مشکلات در کابل‌کشی ایجاد میشود. برای برطرف کردن این مشکل اقدامات زیر پیشنهاد میشود:
- بررسی تمامی اتصالات الکترود، سیم‌های سرب و کابل‌های ECG.
- اطمینان از خشک بودن ژل الکترودها.
- بررسی کابل‌ها و سیم‌های سرب و تعویض آنها در صورت آسیب.
- دور نگه داشتن کابل‌های ECG از تجهیزات دیگر مانند پمپ انفوزیون یا دستگاه‌هایی که میدان‌های الکترومغناطیسی تولید می‌کنند.
عیب‌یابی Artefact ECG
آرتیفکت ECG یکی از چالش‌های رایج در دستگاه‌های ECG است که ناشی از حرکت عضلات یا تداخل الکترومغناطیسی می‌باشد.
برای رفع این مشکل، ابتدا باید الکترودها را از نواحی عضلات بزرگ دور کنید و پوست بیمار را به‌خوبی تمیز کرده و تا امپدانس پوست (مقدار مقاومتی است که بین پوست بیمار و الکترود ECG ایجاد میشود) کاهش یابد.
همچنین، تنظیم فیلترهای مانیتور میتواند از بروز مصنوعات سیگنال جلوگیری کند. در نهایت، تداخل‌های استاتیک و الکترومغناطیسی باید شناسایی و برطرف شوند تا کیفیت سیگنال بهبود یابد.
تداخل فرکانس پایین
برای عیب یابی دستگاه ECG هنگام مواجهه با تداخل فرکانس پایین، ابتدا باید سوئیچ سرب دستگاه که معمولا بر روی حالت 0 تنظیم شده است را بررسی کنید. این تداخل به دلیل مسائل مربوط به سوئیچ سرب یا مدارهای ورودی ایجاد میشود. در صورتی که مشکل همچنان باقی ماند، لازم است سیم‌های مربوطه را بررسی و در صورت لزوم تعویض کنید تا تداخل‌های فرکانس پایین برطرف شود.
نشتی و شکستن سیم ها
در بسیاری از موارد، شکستن سیم‌های سرب یا نشتی در محل کار میتواند منجر به تداخل شود. برای رفع این مشکل، بهترین روش تعویض سیم‌ها است.
همچنین، اگر نشتی یا شکستن در محل اتصال شناسایی شود ، باید این نقاط جوش داده شده یا تعمیر شوند.
آسیب دیدن فیلتر خازنی
در برخی موارد، آسیب دیدن فیلتر خازنی میتواند منجر به افزایش نویز و تداخل شود. برای رفع این مشکل، باید از سلامت و عملکرد صحیح فیلتر خازنی اطمینان حاصل کرده و در صورت لزوم آن را عوض کنید.
اهمیت نگهداری و عیب یابی دستگاه ECG
دستگاه‌های ECG ابزارهایی حیاتی در تشخیص و پایش بیماری‌های قلبی هستند و به‌طور مداوم در مراکز درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به همین دلیل، نگهداری منظم و عیب یابی دستگاه ECG نقش مهمی در حفظ عملکرد دقیق و قابل اعتماد آن دارد.
نگهداری صحیح این دستگاه‌ها به دلایل زیر ضروری است:
- حفظ دقت تشخیص: هرگونه اختلال یا نویز در عملکرد دستگاه میتواند منجر به ثبت نادرست سیگنال قلب و تشخیص اشتباه پزشکی شود.
- افزایش عمر مفید دستگاه: با بازرسی و تعمیر دوره‌ای، می‌توان از فرسودگی و خرابی‌های زودهنگام جلوگیری کرد.
- کاهش هزینه‌های اضافی: پیشگیری از مشکلات جدی با تعمیرات به‌موقع، هزینه‌های بالای تعویض دستگاه را کاهش می‌دهد.
- اعتماد بیماران: عملکرد بی‌نقص دستگاه در شرایط بحرانی، موجب اطمینان بیماران و کادر درمان میشود.
- پیشگیری از اختلالات ناگهانی: عیب یابی دستگاه ECG به‌صورت منظم، از بروز مشکلات فنی در زمان‌های حساس جلوگیری میکند.
- رعایت بهداشت و ایمنی: تمیزی و سلامت فیزیکی دستگاه از انتقال آلودگی و عفونت به بیماران جلوگیری میکند.
کلام آخر
در مجموع، نگهداری و عیب یابی دستگاه ECG نه‌تنها باعث عملکرد دقیق و مداوم این تجهیزات حیاتی میشود، بلکه نقش مهمی در ارتقاء کیفیت خدمات درمانی دارد. از نظر اقتصادی نیز این کار، راهکاری هوشمندانه و مقرون‌به‌صرفه برای مراکز درمانی به‌شمار می‌آید.
برای افرادی که به دنبال کسب مهارت‌های تخصصی در زمینه تعمیر و نگهداری تجهیزات پزشکی هستند، شرکت در دورههای آموزشی مجموعه دکتر برد مانند آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپرشکی یک فرصت ارزشمند است. این دورهها با ترکیب آموزش تئوری و عملی، مسیر مناسبی برای ورود به بازار کار تخصصی فراهم می‌کنند.
