در دنیای پزشکی امروز، دستگاه مانیتورینگ پزشکی علائم حیاتی به یکی از اجزای ضروری و غیرقابل چشم‌پوشی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تبدیل شده است. با توجه به شیوع بیماری‌های مختلف، به‌ویژه پاندمی کرونا، این دستگاه‌ها به‌طور مداوم در حال استفاده هستند و قادرند وضعیت بیمار را به‌طور دقیق و لحظه‌ای مانیتور کنند. این مقاله از مجموعه فنی حرفهای دکتر برد، به شرح عملکرد دستگاه‌های مانیتورینگ علائم حیاتی، اجزا و قطعات مختلف آن، نحوه کارکرد و اهمیت تعمیر و نگهداری این دستگاه‌ها می‌پردازد.
دستگاه مانیتورینگ پزشکی (Monitoring) چیست؟
تجهیزات مانیتورینگ علائم حیاتی مجموعه‌ای از سیستم‌های پیشرفته است که برای نظارت دقیق بر علائم حیاتی بیمار، نظیر ضربان قلب، فشار خون، دما و میزان اشباع اکسیژن خون طراحی شده‌اند.
این دستگاه‌ها در شرایط بحرانی و همچنین در نظارت روزانه بر وضعیت بیماران در بخش‌های مختلف بیمارستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از آلارم‌ها، سیگنال‌های الکتریکی و گرافیک‌های عددی، این ابزارها قادرند اطلاعات حیاتی را به‌طور لحظه‌ای به پرستاران و پزشکان ارائه دهند و آنها را از هرگونه تغییرات ناگهانی یا خطرناک در وضعیت بیمار مطلع سازند.
این ویژگی‌ها موجب میشود که دستگاه مانیتورینگ پزشکی به ابزاری ضروری و حیاتی در مراقبت‌های پزشکی تبدیل شوند.
نحوه عملکرد دستگاه Monitoring
این دستگاه‌ها قادرند اطلاعات مختلفی را از بدن بیمار دریافت کرده و آنها را پردازش کنند. سپس این اطلاعات به صورت‌های مختلفی مانند شکل موج و عدد روی صفحه نمایش نمایش داده می‌شوند. دستگاه به‌طور مداوم علائم حیاتی بیمار را بررسی میکند و در صورت وقوع شرایط بحرانی مانند افزایش یا کاهش بیش از حد هر یک از پارامترها، به‌طور خودکار آلارم‌های صوتی و تصویری فعال میشود.
برای نمایش سیگنال‌ها و پارامترهای حیاتی بیماران در بخش‌های نظارتی مانند بخش پرستاری، معمولا از یک یا چند مانیتور استفاده میشود. این بخش‌ها، دستگاه مانیتورینگ پزشکی مرکزی در ابعاد بزرگ‌تری نسبت به مانیتورهای کنار تختی دارند.
صفحه نمایش این مانیتورها به‌طور معمول به بخش‌های مختلف تقسیم میشود تا اطلاعات هر بیمار به‌صورت جداگانه و واضح نمایش داده شود. این طراحی به پرستاران و کادر درمانی این امکان را می‌دهد که وضعیت چندین بیمار را به‌طور همزمان و با دقت بررسی کنند.
دستگاه مانیتورینگ پزشکی میتواند پارامترهای زیر را در بیمار اندازه‌گیری و نمایش دهد:
- ECG: فعالیت الکتریکی قلب
- Temp: دمای بدن
- SPO2: درصد اشباع اکسیژن در خون
- HR: تعداد ضربان قلب
- NIBP: فشار خون غیرتهاجمی
- IBP: فشار درون شریانی
اجزای اصلی و ساختار دستگاه مانیتورینگ پزشکی
اجزای این دستگاه‌ها به‌طور هماهنگ با یکدیگر عمل می‌کنند تا اطلاعات دقیق و به‌روز را به پزشکان و پرستاران ارائه دهند. این داده‌ها به‌طور لحظه‌به‌لحظه وضعیت سلامت بیمار را نمایش می‌دهند و به تیم پزشکی کمک می‌کنند تا تصمیمات درمانی سریع و صحیحی بگیرند.
صفحه نمایش TFT رنگی
صفحه نمایش TFT رنگی یکی از اجزای اصلی دستگاه مانیتورینگ پزشکی است که اطلاعات حیاتی بیمار را به‌صورت واضح و دقیق نمایش می‌دهد. این صفحه نمایش به پزشکان و پرستاران این امکان را می‌دهد که به‌راحتی تغییرات لحظه‌ای پارامترهای بیمار را مشاهده کنند.
به‌ویژه، قابلیت نمایش شکل موج‌های مختلف، وضعیت آلارم‌ها و پیام‌های خطا، موجب میشود تا کاربران بتوانند وضعیت سلامت بیمار را به‌طور کامل پیگیری کنند. با توجه به وضوح بالای نمایشگر، تشخیص دقیق وضعیت بیمار به‌سادگی انجام میشود.
کلیدهای کنترلی
دستگاه مانیتورینگ پزشکی علائم حیاتی به‌طور معمول با کلیدهای فشاری یا لمسی مجهز هستند که به‌منظور تنظیم و کنترل دستگاه استفاده می‌شوند. این کلیدها به کاربران این امکان را می‌دهند که پارامترهای مختلف را به دلخواه تغییر دهند یا وضعیت آلارم‌ها را کنترل کنند. برخی از کلیدهای رایج عبارتند از:
- ALARM SILENCE: برای قطع موقت آلارم‌ها، زمانی که شرایط اضطراری برطرف شده باشد یا نیاز به ارزیابی مجدد وجود داشته باشد.
- FREEZE: برای ثابت نگه‌داشتن شکل موج‌ها و داده‌ها به‌طور موقت، تا بتوان اطلاعات را برای بررسی دقیق‌تر ذخیره کرد.
- POWER: برای روشن و خاموش کردن دستگاه، که امکان شروع یا توقف استفاده از دستگاه را میسر می‌سازد.
ماژول های مختلف
دستگاه مانیتورینگ پزشکی به ماژول‌های مختلفی تجهیز شده است که هر کدام برای اندازه‌گیری یک یا چند پارامتر خاص مرتبط با وضعیت بدن بیمار طراحی شده‌اند. این ماژول‌ها به‌طور همزمان اطلاعات مهم بیمار را اندازه‌گیری و پردازش می‌کنند. مهم‌ترین ماژول‌ها عبارتند از:
- ماژول ECG(الکتروکاردیوگرام) : برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب بیمار، از این ماژول استفاده میشود که تغییرات ضربان و ریتم قلب را نمایش می‌دهد. این داده‌ها برای شناسایی بیماری‌های قلبی و نظارت بر وضعیت قلبی بیمار حیاتی هستند.
- ماژول SPO2(اشباع اکسیژن خون): این ماژول میزان اشباع اکسیژن خون بیمار را اندازه‌گیری میکند. درصد اشباع اکسیژن یکی از شاخص‌های کلیدی برای بررسی وضعیت تنفسی و سلامت عمومی بیمار است.
- ماژول کنترل فشار خون: برای اندازه‌گیری فشار خون بیمار به‌صورت خودکار، در دستگاه مانیتورینگ پزشکی از این ماژول استفاده میشود. فشار خون یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سلامت است که تغییرات آن میتواند نشانه‌ای از مشکلات قلبی، عروقی یا فشار خون بالا باشد.
آلارم های دستگاه مانیتورینگ پزشکی علائم حیاتی
آلارم‌های صوتی و تصویری یکی از ویژگی‌های مهم دستگاه‌های Monitoring است. این آلارم‌ها زمانی فعال می‌شوند که پارامترهای بدن بیمار از حد مجاز خود خارج شوند. به‌طور مثال، اگر فشار خون بیمار بالا یا پایین برود یا سطح اکسیژن خون او کاهش یابد، دستگاه با آلارم به تیم پزشکی هشدار می‌دهد.
انواع دستگاه مانیتور علائم حیاتی
دستگاه مانیتورینگ پزشکی براساس ویژگی‌های مختلف به چند دسته تقسیم میشود.
| ویژگی | نوع دستگاه مانیتورینگ پزشکی | توضیحات |
| حساسیت دستگاه | حساسیت پایین | نمایش پارامترهای اولیه مانند فشار خون غیرتهاجمی و دما. |
| حساسیت متوسط | استفاده در اورژانس و جراحی‌های عمومی، نمایش پارامترهای بیشتر. | |
| حساسیت بالا | استفاده در بخش‌های مراقبت ویژه، اندازه‌گیری آریتمی و فشار خون تهاجمی. | |
| نحوه اتصال | مانیتور کنار تخت | نظارت مستقیم بر بیمار از کنار تخت. |
| تله مانیتورینگ | نظارت از راه دور و انتقال داده‌ها به سیستم مرکزی. | |
| مانیتورینگ سانترال | نمایش وضعیت چند بیمار از طریق یک سیستم مرکزی. | |
| نوع ماژول‌ها | مانیتور CCU | مراقبت‌های ویژه قلبی و بیماری‌های عروقی. |
| مانیتور فشار خون | اندازه‌گیری فشار خون بیمار. | |
| مانیتور اتاق عمل | نظارت دقیق بر وضعیت بیمار حین عمل جراحی. | |
| مانیتور قند خون | کنترل و نمایش سطح قند خون بیمار. | |
| هولتر مانیتورینگ | نظارت ۲۴ ساعته بر فعالیت قلب بیمار. | |
| مانیتور عملکرد تنفسی | بررسی و نظارت بر وضعیت تنفسی بیمار. |
چرا تعمیر و نگهداری دستگاه مانیتورینگ پزشکی اهمیت دارد؟
دستگاه مانیتورینگ پزشکی به دلیل استفاده مداوم و شرایط حساس، باید به‌طور مرتب تعمیر و نگهداری شوند. این دستگاه‌ها به‌ویژه در بخش‌های CCU و ICU برای نظارت بر وضعیت بحرانی بیماران ضروری هستند و هرگونه نقص در عملکرد آنها میتواند خطرات جدی به دنبال داشته باشد.
آموزش تعمیرات دستگاه مانیتورینگ پزشکی نه تنها به بهبود کیفیت خدمات درمانی کمک میکند، بلکه فرصت‌های شغلی متعددی برای تکنسین‌ها و متخصصین این حوزه فراهم می‌آورد. با توجه به نقش حیاتی این دستگاه‌ها در بخش‌های حساس بیمارستانی، تعمیرات به‌موقع و دقیق آنها میتواند سلامت بیماران را تضمین کرده و از بروز مشکلات بحرانی جلوگیری کند. برای آشنایی با تعمیرات تخصصی این دستگاه‌ها، میتوانید در دوره آموزش تعمیرات تجهیزات پزشکی مجموعه فنی‌وحرفه‌ای دکتر برد شرکت نمایید.
همچنین، برای گسترش تخصص خود در زمینه تعمیرات تجهیزات پزشکی، آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی نیز در مجموعه دکتر برد ارائه میشود، که به شما این امکان را می‌دهد تا در این حوزه نیز مهارت‌های لازم را کسب کرده و حرفه خود را گسترش دهید.
پس از شرکت در این دورهها، شما کارت طلایی پشتیبانی مادام‌العمر و گواهینامه معتبر دریافت خواهید کرد. کلاس‌ها تحت نظر اساتید مجرب برگزار میشود و برای شرکت در آنها نیازی به پیش‌زمینه خاصی ندارید. تنها کافی است با مشاورین دکتر برد تماس بگیرید تا اطلاعات کامل و کافی را در اختیار شما قرار دهند.
کلام آخر
دستگاه مانیتورینگ پزشکی علائم حیاتی در مراقبت از بیماران و نظارت بر وضعیت آنها در شرایط بحرانی نقش حیاتی دارد. این دستگاه‌ها با دقت بالا و قابلیت‌های فراوان خود به تیم پزشکی این امکان را می‌دهند که تصمیمات سریع و دقیقی در خصوص وضعیت بیمار اتخاذ کنند.
همچنین، آموزش و تعمیر به‌موقع این دستگاه‌ها به بهبود عملکرد آنها و ارتقای کیفیت خدمات درمانی کمک شایانی میکند.
