رله های الکترونیکی دانش پایه و پیش نیازی برای شروع آموزش های برق هستند، بخشی از اطلاعات ارائه شده مختص به دوره آموزشی نصب تابلو برق صنعتی در مجموعه دکتربرد میباشند؛ که به صورت خلاصه و جامع در زیر شرح داده شده است.
رله کنترل بار چیست؟
به طور کلی حفاظت از موتورهای الکتریکی در برابر جریان اضافه را کنترل بار می گویند. در نتیجه رله کنترل بار نیز وسیله ای است که از آن برای قطع جریان مدار در زمان اعمال بار اضافه، استفاده میشود. برای این کار ابتدا رله کنترل بار، جریان مدار را از طریق ترانس جریان های کوچکی که بر روی هر خط قرار گرفته اند، میخواند و سپس در صورت مشاهده اضافه بار، رله کنترل بار جریان مدار یا مصرف کننده را قطع میکند.
انواع رله کنترل بار با توجه به کاربرد آن
دو نوع رله الکترونیکی یا دیجیتال و مکانیکی در بازار موجود است. رله کنترل بار دیجیتال به دلیل مجهز بودن به نمایشگر میتواند پیغام های بیشتری برای نمایش خطا نمایش دهد. نوع دیگری از انواع رله کنترل بار که وظیفه محافظت در اضافه جریان خروجی مدار را دارد رله حرارتی یا همان رله بی متال است. اساس کار رله ھای بی متال بر پایه اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز به کار رفته در آنها است.
رله (RELAY) دارای چه معایبی می باشد ؟
تغییر وضعیت این قطعه ممکنه با تولید جرقه همراه باشد، همین امر باعث شده تا برای محیط های دارای گازهای قابل اشتعال و مواد شیمیایی منفجره یا حساس به الکتریسیته مورد استفاده قرار نگیرد.
از آنجایی که رله وسیله ای مکانیکی است بنابراین از سرعت عملکرد بالایی برخوردار نیست، برای این که در بسیاری از موارد به ویژه جریان های بالا زمانی که صحبت از امنیت می شود، این وسیله قادر به پاسخ گویی سریع و یا عملکرد سریع نیست. برای کارکرد انواع رله حداقل به یک میزان ولتاژی نیاز است. وقتی ولتاژ پایین باشد، رله قادر به انجام کار نخواهد بود.
هنگام استفاده از رلههای الکتریکی در حالت کلی نباید کنتاکتهای رله را برای کار در جریانهای بالا با یکدیگر موازی کرد. زیرا رلههایی که به صورت مکانیکی عمل میکنند دقیقاً در یک لحظه و به صورت همزمان باز یا بسته نمیشوند. در نتیجه، ممکن است یکی از رلهها، حتی برای یک لحظه کوتاه، دچار اضافه جریان شده و رله آسیب ببیند.
رله (RELAY) دارای چه مزایایی می باشد؟
از آنجایی که ماهیت رله مغناطیسی است برای حفاظت از مدار بسیار مناسب است، برای این که قسمت قدرت با جریان های بالا را نسبت به مدارالکترونیکی فرمان ایزوله می کند. با توجه به ساختار رله ها، آنها می توانند چندین آمپر را تحمل کنند از این رو نسبت به ترانزیستورها مقرون به صرفه تر است. یکی از مزیتهای مهم رله خودکار بودن آن است یعنی بدون نیاز به دخالت انسان میتواند یک مدار را قطع یا وصل کند، برای انجام این کار به سیگنالهای متعددی نیاز است.
تفاوت رله(RELAY) با کلید در چه چیزی می باشد؟
رله همان کلید است، در حالی که از کلید نمیتوان بهعنوان یک کنترلکننده هوشمند استفاده کرد، پس میتوان رله را کلید هوشمند نیز نامید که علاوه بر داشتن ساختار اصلی یک کلید ویژگیها و امکانات بیشتری نیز داراست.
آشنایی با انواع رله حفاظتی الکترونیکی (SSR) و الکترومکانیکی
پارامترهای مختلفی موجب اختلال در سیستم برق صنعتی و خانگی می شوند. افزایش و یا کاهش بیش از حد ولتاژ ورودی،افزایش حرارت و اتصال کوتاه موجب بالا رفتن جریان مصرفی تجهیزات برقی می گردد. رلههای حفاظتی یکی از قطعات انواع تابلو برق فشار قوی و ضعیف جهت محافظت از تجهیزات برقی و موتورهای الکتریکی در برابر اتصالیها است. وظیفه اصلی رله حفاظتی خارج کردن سریع بخشهای معیوب شبکه برق از مدار است.از پر کاربردترین رله های حفاظتی میتوان از رله اضافه جریان و اضافه ولتاژ نام برد.
در ادامه با نحوه کار و کاربرد رله آشنا میشوید. در صورت تمایل به کسب اطلاعات تخصصی تر با مشاورین ما در مجموعه دکتربرد در ارتباط باشید.
انواع رله کنترل فاز
- رله عدم تعادل فاز
- رله توالی فاز
- رله خرابی فاز
تفاوت های رله با کنتاکتور
معمولا از کنتاکتور در مسیر تجهیزاتی مانند الکتروموتور که برای راه اندازی آن نیاز به جریان بالا است؛ استفاده می شود. کنتاکتور ها از نظر ساختار شامل بوبین یا الکترومگنت، محفظه یا قاب و کنتاکتها می باشند. کنتاکتور تک فاز و سه فاز بسته به نوع نیاز در مدار استفاده می گردد.
با دقت به شکل ” طرز کار رله الکترومکانیکی” می بینیم که رله وسیله ای است که با تغییر وضعیت کنتاکتهایش، وضعیت مدارات مرتبط به آن نیز تغییر می کند. اما کنتاکتور، دستگاهی است که در صورت بروز شرایطی غیر از شرایط عادی در مدار، به طور مکرر مدار را قطع و وصل میکند!
مشخصات انواع رله
برای داشتن یک دید بهتر از فرق رله و کنتاکتور، جالب است بدانید که کنتاکتور به گونه طراحی شده است که تنها با کنتاکتهای معمولا باز (NO ) کار کند. اما رله بسته به نوع عملکردی که ما نیاز داریم، میتواند در دو حالت NC و NO کار کند. در نتیجه کنتاکتور در حال بی برقی هیچ ارتباطی ندارد اما رله در این شرایط ارتباط الکتریکی خوبی خواهد داشت.
یکی دیگر از تفاوت های رله و کنتاکتور در این است که رله ها اغلب در کاربردهای تک فاز استفاده می شوند اما کنتاکتور ها بیشتر در انواع سه فاز ساخته و مورد استفاده قرار میگیرند !
انواع کنتاکتور بدون داشتن یک مدار مشترک نیز میتواند 2 پل را به یکدیگر متصل کند اما رله برای این کار به یک کنتاکت مشترک متصل به نول نیاز دارد! همچنین رله ها اغلب نمی توانند رنج ولتاژی بیش از 250 ولت را تحمل کنند، این در حالی است که کنتاکتور میتواند رنج ولتاژی بیش از 1000 ولت را نیز تحمل کند.
علاوه بر ولتاژ، رله و کنتاکتور در میزان تحمل بار نیز با هم تفاوت دارند. زیرا اغلب رله ها نمیتوانند جریانی بیشتر از 10A را از خود عبور بدهند کنتاکتورها به راحتی میتوانند جریانی بیشتر از 10A و در بعضی نیازها تا چندصد آمپر را از خود عبور بدهند!
نحوه تست رله SSR (رله الکترونیکی) و رله معمولی
تست قطعات الکترونیکی را میتوان با روش های مختلف انجام داد. همانطور که میدانید هر رله ای یک ولتاژ کاری مشخصی دارد( برای مثال: 5 یا 12 ولت) که در صورت اعمال ولتاژ به بوبین توسط منبع تغذیه ، رله فعال می شود و در اثر جابجایی کنتاکت ها یک صدا تق مانند به گوش ما می رسد. درنتیجه اگر رله شما سالم باشد با اعمال ولتاژ کاری رله به آن، این صدا باید به گوش شما برسد. پس اگر این اتفاق نیفتاد یعنی رله شما معیوب شده است.
روش دیگر برای تست رله الکترومکانیکی اهم چک و ولتاژ چک می باشد ابتدا توسط اهم متر، اهم دو پایه بوبین را تست می کنیم در صورت قطع بودن بوبین، مقدار اهم بینهایت است و در صورت اتصال بودن اهم بوبین رله تقریبا صقر است. همچنین میتوان با تامین ولتاژ بوبین، اهم دو پایه خروچی را تست کرد و متوجه قطع و وصل آن شد.
برخی از مهندسین از ویژگی ولتاژ برای تست رله جامد یا همان SSR استفاده می کنند. برای آزمایش سالم بودن رله SSR یا رله الکترونیکی نیز می توانید بعد از اعمال ولتاژ به ورودی، ولتاژ خروجی کنتاکت ها را با استفاده از مولتی متر و عملکردی که در دیتاشیت قطعه توضیح داده شده اندازه گیری کنید.
در صورت فراهم نبودن مولتی متر از لامپ نیز میتوان در تست رله SSR استفاده کرد. با اتصال خروجی رله الکترونیکی به لامپ و تامین ولتاژ ورودی آن لامپ روشن خواهد شد.
اما اگر رله اس اس آر از نوعی است که در خروجی به مدار شما جریان AC اعمال می کند، در ادامه بی شک برای تحلیل مدارات علاوه بر مولتی متر شما به اسیلوسکوپ جهت مشاهده سیگنال خروجی رله و آمپرمتر جهت مشاهده آمپر نیز نیاز دارید.
مجموعه دکتربرد برگزار کننده دوره های تعمیرات فنی و مهندسی از جمله، آموزش نصب تابلو برق های صنعتی میباشد؛ این دوره ها ارئه کننده مدارک معتبری هستند که با استفاده از آنها، شرکت کنندگان میتوانند بدون نیاز به کسب تجربه وارد بازار کار شوند. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر با مشاورین کاردانش تماس حاصل فرمایید.
نظرات کاربران