تعویض شمع خودرو یکی از بخش‌های ضروری نگهداری و سرویس خودرو است که معمولا نادیده گرفته میشود. شمع‌ها نقش بسیار مهمی در عملکرد موتور دارند و تعویض به موقع آن‌ها میتواند تاثیر زیادی در بهبود کارایی خودرو، کاهش مصرف سوخت و جلوگیری از مشکلات بزرگ‌تر موتور داشته باشد.
اما سوال اینجاست که بهترین زمان برای تعویض شمع‌های ماشین چه زمانی است؟ در این مقاله از مجموعه فنی حرفهای دکتر برد به بررسی این سوال و نکات مهمی که باید در این زمینه بدانید، می‌پردازیم.
قطعه شمع خودرو چیست و عملکرد آن
شمع خودرو یکی از اجزای اصلی سیستم احتراق است که وظیفه ایجاد جرقه برای اشتعال مخلوط هوا و سوخت در محفظه احتراق را بر عهده دارد. این جرقه باعث میشود که سوخت در داخل سیلندر احتراق، منفجر شده و انرژی لازم برای حرکت خودرو تولید شود. شمع‌های خودرو به گونه‌ای طراحی شده‌اند که جرقه‌ای قوی و دقیق در زمان مشخص ایجاد کنند تا عملکرد موتور بهینه باشد.
عملکرد شمع ماشین:
وقتی که مخلوط سوخت و هوا وارد سیلندر میشود و پیستون به بالاترین نقطه خود می‌رسد، شمع با ارسال برق، جرقه‌ای ایجاد میکند که باعث انفجار مخلوط سوخت و هوا میشود. این فرآیند دقیق و زمان‌بندی شده به موتور این امکان را می‌دهد که به‌طور بهینه کار کند و نیروی لازم برای حرکت خودرو را تولید کند.
اما شمع‌های خودرو در شرایط سخت و دمای بسیار بالا کار می‌کنند، بنابراین باید بسیار مقاوم و مستحکم باشند. فرسودگی یا خرابی شمع میتواند فرآیند احتراق را مختل کند و عملکرد موتور را تحت تأثیر قرار دهد. در چنین شرایطی، موتور به‌درستی کار نکرده و ممکن است شاهد کاهش قدرت یا افزایش مصرف سوخت باشیم.
بنابراین، تعویض شمع خودرو در زمان مناسب از بروز مشکلات جدی جلوگیری کرده و به بهبود کارایی و طول عمر موتور کمک میکند.
انواع شمع خودرو
این قطعه انواع مختلفی دارد که بسته به نوع موتور و نیازهای ماشین انتخاب می‌شوند و زمان تعویض شمع خودرو به نوع آن بستگی دارد.
- شمع‌های نیکلی: این شمع‌ها ارزان‌تر و با عمر کوتاه‌تر (حدود ۲۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ کیلومتر) هستند و باید زودتر تعویض شوند. این شمع‌ها مناسب برای خودروهایی مانند پراید و سمند هستند.
- شمع‌های پلاتینیومی: با عمر بیشتر (حدود ۶۰,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰ کیلومتر) و مقاومت بالا در دماهای بالا، این شمع‌ها مناسب برای موتورهای پیچیده‌تر مانند هیوندا و کیا هستند و باید دیرتر تعویض شوند.
- شمع‌های ایریدیومی: این شمع‌ها دارای عمر بسیار طولانی (تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا بیشتر) و جرقه دقیق هستند. به همین دلیل تعویض آن‌ها کمتر نیاز است و برای خودروهای مدرن و با عملکرد بالا مناسب‌اند.
- شمع‌های توربو: برای خودروهای با موتور توربو طراحی شده‌اند که مقاوم به دما و فشار بالا هستند و معمولا عمر طولانی دارند.
زمان تعویض شمع خودرو: توجه به علائم و نشانه ها
شمع خودرو یکی از قطعات مهم است که معمولا نیاز به تعویض مداوم ندارد و ممکن است سال‌ها طول بکشد تا نیاز به تعویض پیدا کند. با این حال، اگر شمع به درستی نگهداری نشود یا دچار فرسودگی شود، ممکن است عملکرد خودرو تحت تأثیر قرار گیرد.
طبق توصیه خودروسازان، شمع‌ها پس از ۵۰,۰۰۰ کیلومتر رانندگی باید تعویض شوند، هرچند این عدد بسته به نوع شمع و شرایط رانندگی میتواند متفاوت باشد. شمع‌های مسی که عمر کمتری دارند باید زودتر تعویض شوند، در حالی که شمع‌های پلاتینی یا ایریدیومی میتوانند عمر طولانی‌تری داشته باشند و نیاز به تعویض کمتری داشته باشند.
گاهی اوقات ممکن است متوجه نشویم که شمع‌ها به پایان عمر خود نزدیک شده‌اند. در این صورت، چند نشانه واضح وجود دارد که میتوانند به شما هشدار دهند که در ادامه بررسی می‌کنیم:
سخت روشن شدن ماشین
اگر خودرو به‌سختی روشن میشود، ممکن است نیاز به سرویس یا تعویض شمع خودرو باشد. شمع‌های فرسوده یا مسدود شده نمی‌توانند جرقه کافی ایجاد کنند و باعث می‌شوند موتور بیشتر کار کند. در این هنگام اگر باتری سالم است، احتمالا شمع‌ها باید عوض شوند.
احتراق ناقص یا میس فایر
احتراق ناقص یا میس‌فایر زمانی رخ می‌دهد که مخلوط سوخت و هوا به‌درستی اشتعال پیدا نکند. این مشکل میتواند به دلیل خرابی شمع باشد. شما ممکن است متوجه نوسانات دور موتور شوید، که اغلب در دورهای بالا صدای بیشتری به گوش می‌رسد.
همچنین، این مشکل میتواند باعث آسیب به مبدل کاتالیست شود، پس بهتر است شمع‌ها را چک کنید.
بالارفتن مصرف سوخت
یکی از علائم مهم خرابی این قطعه افزایش بی‌دلیل مصرف سوخت است. اگر شمع نتواند سوخت را به‌طور مؤثر در محفظه احتراق بسوزاند، انرژی بیشتری برای کارکرد موتور مصرف میشود و این به افزایش مصرف سوخت می‌انجامد. در صورت افزایش مصرف بنزین، بررسی یا تعویض شمع خودرو میتواند مفید باشد.
موتور هنگام کار درجا صدای بلند و غیرعادی دارد
اگر هنگامی که خودرو در حالت بی‌حرکت است (درجا کار میکند)، صدای کوبش، تق‌تق یا تلق‌تلق از موتور شنیدید، این نشان‌دهنده احتمال خرابی شمع‌هاست. این صداها معمولا زمانی اتفاق می‌افتند که یکی از شمع‌ها قادر به ایجاد جرقه مناسب نیست و باعث کاهش عملکرد موتور میشود.
اتومبیل به سختی گاز می‌خورد یا شتاب نمی گیرد
شمع‌های خراب نمی‌توانند جرقه لازم را برای احتراق به‌موقع فراهم کنند. این مشکل منجر به کاهش شتاب خودرو میشود. اگر احساس کردید که هنگام گاز دادن ماشین به‌سختی شتاب می‌گیرد، زمان تعویض شمع خودرو شما فرارسیده است.
صدای موتور بلندتر از حد معمول است
موتور خودرو در حالت طبیعی باید صدای ملایم و یکنواختی داشته باشد. اما وقتی شمع خراب باشد، صدای موتور بلندتر و غیرعادی میشود. این صدا میتواند نشان‌دهنده نقص در یکی از سیلندرها باشد که به علت خرابی شمع، عملکرد آن به درستی صورت نمی‌گیرد.
روشن شدن چراغ چک
چراغ چک موتور میتواند به دلایل مختلف روشن شود، از جمله خرابی شمع‌ها. سیستم مدیریت موتور به‌طور خودکار شمع‌های خراب را شناسایی کرده و ممکن است کدی را برای مشکل ارسال کند.
در صورتی که چراغ چک موتور روشن شد، بهتر است بلافاصله به مکانیک مراجعه کنید تا علت را بررسی کند. این چراغ میتواند به مشکلات مختلفی مانند خرابی شمع‌ها، سنسورها یا دیگر اجزای موتور اشاره داشته باشد. در صورت تشخیص مشکل از سوی مکانیک، ممکن است نیاز به تعویض شمع خودرو یا تعمیر دیگر قطعات موتور باشد تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
مراحل تعویض شمع ماشین
زمانی که تصمیم به تعویض شمع خودرو دارید، مراحل زیر را به ترتیب دنبال کنید.
- رعایت ایمنی: خودرو را روی سطح صاف پارک کنید، موتور را سرد کرده و محفظه موتور را تمیز کنید. در صورت نیاز، باتری را جدا نمایید تا از اتصال کوتاه جلوگیری شود.
- جدا کردن وایر شمع: وایر لاستیکی شمع را با دقت جدا کنید تا روکش آن آسیب نبیند و در صورت لزوم از انبردست برای جدا کردن آن استفاده کنید.
- جدا کردن کویل شمع: کانکتور برق کویل را فشار داده و جدا کنید، سپس پیچ نگهدارنده کویل را باز کرده و با دقت کویل را بیرون بکشید.
- باز کردن شمع: با استفاده از آچار بکس مناسب، شمع را نصف گردش در جهت خلاف عقربه‌های ساعت شل کرده و در صورت مقاومت زیاد، کمی در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا شل شود.
- نصب شمع‌های جدید: شمع‌های جدید را بررسی کنید، شکاف آن‌ها را با شمع‌های قبلی تنظیم کرده و با آچار گشتاور محکم کنید.
- نصب مجدد کویل‌ها و وایرها: کمی گریس به روکش وایر شمع بزنید و هر کدام از وایرها را به شمع مربوطه وصل کرده و کانکتور برق و باتری را دوباره متصل کنید.
- بررسی عملکرد موتور: اپر بعد از استارت زدن چراغ چک روشن شد، به تعمیرگاه مراجعه کنید تا مشکلات شمع‌ها بررسی شود.
اگر به عیب‌یابی مشکلات خودرو یا تعمیرات قطعات الکترونیکی ماشین علاقه دارید و می‌خواهید به‌طور تخصصی وارد این رشته شوید، دوره آموزش برق خودرو برای شما ایده‌آل است. این آموزش، یکی از پرطرفدارترین و پردرآمدترین دورههای فنی محسوب میشود.
با گذراندن این دوره در مجموعه فنی‌حرفه‌ای دکتر برد، شما تمامی مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار را یاد خواهید گرفت و به یک متخصص حرفهای در زمینه برق خودرو تبدیل خواهید شد.
زمان تعویض شمع خودروهای مختلف: جدول پیشنهادی برای انواع ماشین ها
توجه داشته باشید که ممکن است شمع خودرو حتی پس از رسیدن به کیلومتر تعیین‌شده همچنان به‌خوبی کار کند، اما بهتر است برای حفظ عملکرد بهینه موتور و جلوگیری از مشکلات احتمالی، شمع‌ها را در زمان پیشنهادی دفترچه راهنما تعویض کنید.
| مدل خودرو | زمان تعویض شمع خودرو |
| 206 | 50 هزار کیلومتر |
| رانا | 30 تا 50 هزار کیلومتر |
| دنا | 40 تا 50 هزار کیلومتر |
| ساینا | 20 هزارکیلومتر |
| تیبا | 20 هزار کیلومتر |
| پراید | 20 هزار کیلومتر |
| سمند EF7 | 30 هزار کیلومتر |
| کوییک | 40 تا 50 هزار کیلومتر |
دیدگاه نهایی
در نتیجه، تعویض به‌موقع شمع‌های خودرو نه تنها به بهبود عملکرد موتور کمک میکند، بلکه از بروز مشکلات جدی‌تر و افزایش مصرف سوخت جلوگیری میکند. با توجه به نوع خودرو و شرایط رانندگی، زمان مناسب برای تعویض شمع‌ها متفاوت است.
اگر به دنبال یک مهارت تخصصی و پردرآمد هستید که در دنیای خودرو همیشه پرتقاضا باشد، دوره آموزش تعمیرات ایسیو دقیقا همان چیزی است که به آن نیاز دارید! ECU مغز متفکر خودرو است و تعمیر و نگهداری آن به آموزشی نیاز دارد که نه تنها مهارت‌های فنی شما را ارتقا دهد، بلکه شما را به یک تکنسین حرفهای و متخصص در زمینه خودروهای مدرن تبدیل کند.
