بسیاری از سرمایه‌گذاران برای انتخاب سهام به عواملی مانند درآمد شرکت، ارزش‌گذاری و روند کلی صنعت توجه می‌کنند. با این حال، این عوامل بنیادی همیشه به طور کامل در قیمت بازار منعکس نمی‌شوند. در چنین شرایطی، تحلیل تکنیکال اهمیت پیدا میکند. تحلیل تکنیکال روشی است که با بررسی داده‌های تاریخی قیمت و حجم معاملات، به پیش‌بینی روندهای آینده بازار کمک میکند. این روش به معامله‌گران امکان می‌دهد تا شکاف میان ارزش ذاتی یک دارایی و قیمت واقعی آن در بازار را بهتر درک کنند. به زبان ساده، تحلیل تکنیکال با استفاده از ابزارهایی مانند نمودارها، الگوهای قیمتی و حتی مفاهیم آماری و رفتاری، احتمال حرکات بعدی بازار را بررسی میکند.
در این مقاله از مجموعه فنی حرفهای دکتر برد با مفهوم تحلیل تکنیکال، کاربردها، ابزارها و تفاوت آن با تحلیل بنیادی آشنا می‌شویم و یاد می‌گیریم چگونه از این روش برای تصمیم‌گیری بهتر در معاملات استفاده کنیم.
تحلیل تکنیکال چیست؟
تحلیل تکنیکال یک روش برای پیش‌بینی حرکات آینده قیمت در بازار است. در این روش، معامله‌گران با بررسی داده‌های گذشته‌ی بازار مثل قیمت و حجم معاملات، سعی می‌کنند جهت حرکت بعدی سهم یا جفت ارز را حدس بزنند.
ایده اصلی پشت این روش این است که همه اطلاعات مهم (مثل اخبار، شرایط اقتصادی و رفتار معامله‌گران) در قیمت بازار خودش را نشان می‌دهد. به همین دلیل با نگاه به نمودار قیمت می‌توان وضعیت آینده را بهتر پیش‌بینی کرد.
به طور کلی دو دیدگاه اصلی در تحلیل تکنیکال وجود دارد:
رویکرد از بالا به پایین (Top-Down)
در این روش، تحلیل از سطح کلان شروع میشود. یعنی اول شرایط کلی اقتصاد بررسی میشود، بعد وضعیت صنایع مختلف و در نهایت سهام یا دارایی خاص انتخاب می‌گردد.
این رویکرد بیشتر برای معامله‌گران کوتاه‌مدت مناسب است. مثلاً یک معامله‌گر ممکن است سهمی را انتخاب کند که نمودارش از میانگین متحرک ۵۰ روزه بالاتر رفته و احتمال رشد کوتاه‌مدت دارد.
رویکرد از پایین به بالا (Bottom-Up)
در این روش تمرکز روی یک سهم یا دارایی خاص است، بدون توجه جدی به وضعیت کلی اقتصاد. تحلیل‌گر به دنبال شناسایی نقاط مناسب برای خرید و فروش همان دارایی است.
این رویکرد بیشتر برای سرمایه‌گذاران بلندمدت کاربرد دارد. مثلاً یک سرمایه‌گذار ممکن است سهمی را که ارزش واقعی آن بیشتر از قیمت فعلی‌اش است، انتخاب کند و با تحلیل تکنیکال زمان مناسب ورود را پیدا کند.
سبک های مختلف معامله گران در تحلیل تکنیکال
- معامله‌گران روزانه (Day Traders): بیشتر از ابزارهای ساده مثل خطوط روند و حجم معاملات استفاده می‌کنند.
- معامله‌گران نوسانی (Swing Traders): معمولاً الگوهای نموداری و اندیکاتورها را به کار می‌برند.
- معامله‌گران الگوریتمی: از ترکیب شاخص‌های مختلف (مثل حجم و اندیکاتورها) برای طراحی ربات‌های معاملاتی استفاده می‌کنند.
مراحل اجرای یک استراتژی معاملاتی
- انتخاب استراتژی یا سیستم معاملاتی: ابتدا یک استراتژی مشخص برای خرید و فروش انتخاب کنید. برای مثال، استراتژی تقاطع میانگین‌های متحرک که در آن، وقتی میانگین کوتاه‌مدت بالاتر از میانگین بلندمدت باشد، سیگنال خرید و برعکس، سیگنال فروش صادر میشود.
- شناسایی دارایی مناسب: هر استراتژی برای همه سهام یا دارایی‌ها مناسب نیست. بهتر است روی دارایی‌های با نقدشوندگی و نوسان مناسب تمرکز کنید و در صورت نیاز پارامترهای میانگین متحرک را تنظیم کنید.
- انتخاب کارگزاری: یک کارگزاری انتخاب کنید که امکان معامله روی دارایی مورد نظر را بدهد، شاخص‌های فنی را نمایش دهد و کارمزد مناسبی داشته باشد.
- پیگیری و نظارت بر معاملات: بسته به سبک معامله، امکانات متفاوت نیاز است. معامله‌گران روزانه به داده‌های لحظه‌ای و حساب‌های پیشرفته نیاز دارند، اما برای استراتژی ساده‌ای مانند تقاطع میانگین‌ها، یک حساب معمولی و نمودار کندل‌استیک کافی است.
- استفاده از ابزارهای جانبی: برای راحت‌تر شدن معاملات و کاهش اشتباه، میتوانید از ابزارها و نرم‌افزارهای کمکی استفاده کنید، مانند اعلان‌های موبایلی یا سیستم‌های معاملاتی خودکار.
روش های تحلیل تکنیکال (Technical Analysis)
معامله‌گران با استفاده از این روش سعی می‌کنند روندها و نقاط کلیدی بازار را شناسایی کنند.
تحلیل روند (Trend Analysis):
این روش کمک میکند جهت کلی حرکت قیمت یک سهام یا دارایی را بفهمیم. روندها معمولاً سه حالت دارند:: قیمت‌ها به طور کلی بالا می‌روند و سقف‌ها و کف‌ها بالاتر می‌روند(صعودی). قیمت‌ها کاهش می‌یابند و سقف‌ها و کف‌ها پایین‌تر می‌روند(نزولی). قیمت‌ها در یک محدوده مشخص حرکت می‌کنند و تغییر زیادی ندارند(جانبی).
سطوح حمایت و مقاومت (Support & Resistance):
سطوح حمایت و مقاومت (Support & Resistance) نقاط مهمی در نمودار قیمت هستند که دارایی تمایل دارد در آنها تغییر جهت دهد. سطح حمایت به قیمتی گفته میشود که هنگام کاهش قیمت، دارایی معمولاً در آن نقطه متوقف میشود و از افت بیشتر جلوگیری میکند. سطح مقاومت برعکس است؛ وقتی قیمت در حال افزایش است، معمولاً در این نقطه متوقف شده یا برمی‌گردد. شناسایی این نقاط به معامله‌گران کمک میکند تصمیم بگیرند چه زمانی برای خرید یا فروش مناسب است.
باندهای بولینگر (Bollinger Bands):
این ابزار شامل یک خط میانگین قیمت و دو خط بالا و پایین است. وقتی قیمت نزدیک خطوط بالا یا پایین باشد، احتمال تغییر جهت یا نوسان زیاد قیمت وجود دارد.
الگوهای شمعی (Candlestick Patterns):
نمودار شمعی، حرکت قیمت را به شکل شمع‌های کوچک نشان می‌دهد. الگوهایی مثل Doji، Hammer و Engulfing میتوانند علامت تغییر جهت قیمت باشند.
ابزارهای فیبوناچی (Fibonacci Retracement):
این ابزار با استفاده از نسبت‌های معروف (مثلاً 0.382 و 0.618) سطوحی را نشان می‌دهد که احتمال توقف یا برگشت قیمت در آنها وجود دارد.
تحلیل حجم معاملات (Volume Analysis):
حجم معاملات یعنی تعداد سهام یا قراردادهایی که معامله شده‌اند. وقتی حجم بالا یا پایین می‌رود، میتواند نشان‌دهنده ادامه روند یا تغییر جهت قیمت باشد.
الگوهای نموداری (Chart Patterns):
الگوهای نموداری (Chart Patterns) شکل‌ها یا طرح‌هایی هستند که قیمت یک دارایی روی نمودار ایجاد میکند و معامله‌گران از آنها برای پیش‌بینی حرکت بعدی قیمت استفاده می‌کنند. برای مثال، الگوهایی مثل سر و شانه، دو سقف یا دو کف، پرچم و مثلث، میتوانند نشان دهند قیمت ممکن است بالا برود، پایین بیاید یا حرکت جانبی داشته باشد.
شاخص SAR پارابولیک (Parabolic SAR):
این ابزار نقاطی را روی نمودار نشان می‌دهد که احتمال توقف یا تغییر جهت روند وجود دارد و به شما کمک میکند زمان مناسب برای خرید یا فروش را پیدا کنید.
آشنایی با شاخص های مهم در تحلیل تکنیکال
در ادامه با مهم‌ترین شاخص‌ها و ابزارهایی آشنا می‌شویم که معامله‌گران فنی برای تحلیل تکنیکال و تصمیم‌گیری در معاملات استفاده می‌کنند.
نمودارها در فریم های زمانی مختلف
در تحلیل تکنیکال، معامله‌گران حرکت قیمت را با بررسی نمودارهای قیمت پیش‌بینی می‌کنند. دو عامل مهم در این بررسی، بازه زمانی نمودار و شاخص‌های فنی است که معامله‌گر انتخاب میکند.
بازه‌های زمانی نمودار میتوانند از یک دقیقه تا ماهانه یا حتی سالانه متفاوت باشند. بازه‌های محبوب عبارتند از: ۵ دقیقه، ۱۵ دقیقه، ساعتی، ۴ ساعته و روزانه.
مدت زمانی که معامله‌گر برای تحلیل انتخاب میکند، به سبک معاملاتی او بستگی دارد. معامله‌گران روزانه که موقعیت‌های خود را در همان روز باز و بسته می‌کنند، معمولاً از نمودارهای کوتاه‌مدت مثل ۵ یا ۱۵ دقیقه‌ای استفاده می‌کنند. در مقابل، معامله‌گران بلندمدت که معاملات خود را برای چند روز یا هفته نگه می‌دارند، نمودارهای ساعتی، ۴ ساعته یا روزانه را بررسی می‌کنند.
برای مثال، حرکت قیمت در یک نمودار ۱۵ دقیقه‌ای ممکن است برای یک معامله‌گر روزانه مهم باشد، اما همان حرکت در نمودار روزانه یا هفتگی برای یک سرمایه‌گذار بلندمدت اهمیت زیادی ندارد.
میانگین های متحرک
یکی از شاخص‌های پرکاربرد در تحلیل تکنیکال، میانگین متحرک است. میانگین‌های متحرک به معامله‌گران کمک می‌کنند تا روند قیمت را تشخیص دهند و نقاط خرید یا فروش مناسب را پیدا کنند.
یک استراتژی ساده میتواند این باشد که: وقتی قیمت بالاتر از میانگین متحرک ۵۰ دوره‌ای است، خرید کنید و وقتی پایین‌تر از آن است، بفروشید.
همچنین، کراس اوور میانگین‌ها یکی دیگر از استراتژی‌های محبوب است؛ مثلا وقتی میانگین کوتاه‌مدت از میانگین بلندمدت عبور کند، سیگنال خرید یا فروش صادر میشود.
نقاط پیوت
پیوت‌ها (Pivot Points) نقاطی هستند که معامله‌گران از آنها برای تعیین سطوح مهم قیمت استفاده می‌کنند. این نقاط معمولاً شامل یک نقطه مرکزی و چند سطح حمایت و مقاومت هستند. وقتی قیمت از این نقاط عبور کند، ممکن است نشان‌دهنده حرکت قابل توجهی در بازار باشد.
این نقاط به معامله‌گران کمک می‌کنند تا زمان مناسب ورود یا خروج از معامله را شناسایی کنند.
سطوح و اصلاحات فیبوناچی
یکی دیگر از ابزارهای رایج در تحلیل تکنیکال، سطوح فیبوناچی است. این ابزار با استفاده از نسبت‌های ریاضی معروف به معامله‌گران کمک میکند نقاط مناسب برای خرید و فروش را پیدا کنند.
برای مثال، اگر قیمت یک سهام از ۱۰ دلار به ۴۰ دلار برسد و بعد کمی کاهش یابد، معامله‌گران میتوانند با استفاده از سطوح فیبوناچی، پیش‌بینی کنند که قیمت ممکن است تا چه سطحی اصلاح شود یا دوباره رشد کند.
خوشبختانه بیشتر نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال این محاسبات را به صورت خودکار انجام می‌دهند و سطوح مختلف را روی نمودار نمایش می‌دهند. حتی اگر شخصاً از آنها برای معامله استفاده نکنید، مشاهده این نقاط میتواند به شما در درک رفتار بازار کمک کند.
مزایا و محدودیت های تحلیل تکنیکال در معاملات
از مزایای این روش می‌توان به تمرکز بر داده‌های قابل اندازه‌گیری و کاهش قضاوت‌های ذهنی اشاره کرد، به ویژه برای معامله‌گران کوتاه‌مدت که هدفشان کسب سود از نوسانات بازار است. با این حال، تحلیل تکنیکال محدودیت‌هایی دارد؛ پیش‌بینی‌های آن قطعی نیست و صرفاً بر اساس روندهای گذشته و احتمالات انجام میشود. همچنین ممکن است برای تصمیم‌گیری‌های بلندمدت اطلاعات کافی ارائه نکند. به همین دلیل، ترکیب تحلیل تکنیکال با مدیریت ریسک، تجربه عملی و سایر روش‌های تحلیل، بهترین راهکار برای کاهش خطرات و افزایش موفقیت در معاملات است.
تفاوت تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی (Fundamental Analysis)
تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی دو رویکرد اصلی برای ارزیابی سهام هستند که هر یک تمرکز و کاربرد متفاوتی دارند. تحلیل تکنیکال بر داده‌های گذشته بازار مانند قیمت و حجم تمرکز دارد و با بررسی روندها، الگوهای نموداری و شاخص‌های فنی، حرکت احتمالی قیمت در کوتاه‌مدت یا میان‌مدت را پیش‌بینی میکند. هدف اصلی آن کمک به معامله‌گران برای تصمیم‌گیری سریع و بهره‌برداری از نوسانات بازار است.
در مقابل، تحلیل بنیادی ارزش واقعی یک شرکت را از طریق بررسی عوامل اقتصادی، مالی و بازار می‌سنجد. این روش شامل تحلیل صورت‌های مالی، سلامت شرکت، دارایی‌ها و نسبت‌های مالی مثل P/E و P/B است و برای تصمیم‌گیری‌های بلندمدت سرمایه‌گذاری استفاده میشود. هدف تحلیل بنیادی تعیین ارزش ذاتی سهام است.
تحلیل تکنیکال، راهنمایی برای تصمیم گیری هوشمندانه در معاملات
تحلیل تکنیکال یک دانش مهم برای پیش‌بینی حرکت بازار و تصمیم‌گیری هوشمندانه در معاملات است. برای تسلط بر این دانش، نیاز به آموزشهای تخصصی و راهنمایی از افراد مجرب دارید. در این مسیر، آموزشگاه فنی و مهندسی دکتر برد با برگزاری دوره آموزش ارز دیجیتال، تمامی مفاهیم و مهارت‌های لازم برای تحلیل بازارهای بورس را از صفر تا صد به شما آموزش می‌دهد. از مزایای این دوره می‌توان به پشتیبانی مادام‌العمر هنرجویان و ارائه مدرک بین‌المللی اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره، میتوانید با کارشناسان دکتر برد در تماس باشید.
