برای بسیاری از ما پیش آمده که گوشی تلفن همراهمان درست در میانه یک گفت‌وگوی مهم یا در زمان نیاز، ناگهان خاموش شود؛ آن هم تنها به دلیل پایان یافتن شارژ باتری. حقیقت این است که باتری گوشی، یکی از اصلی‌ترین اجزای هر موبایلی به شمار می‌رود و نقشی مستقیم در کارایی، سرعت و حتی عمر مفید دستگاه ایفا میکند. البته، همه باتری‌ها از یک جنس و کیفیت نیستند.
در این مقاله از مجموعه فنی‌حرفه‌ای دکتر برد، قصد داریم نگاهی دقیق‌تر به انواع باتری گوشی‌های موبایل بیندازیم، تفاوت‌هایشان را بررسی کنیم و با روش‌های نگهداری بهتر آن‌ها آشنا شویم.
تاریخچه ای از انواع باتری گوشی
توانایی محدود باتری گوشی در نگهداری شارژ و نیاز به شارژ مداوم، از همان ابتدا به دغدغه‌ای جدی برای کاربران و شرکت‌های سازنده تبدیل شد. همین مسئله باعث شد که فناوری باتری گوشی‌های موبایل دائماً در حال تغییر و تکامل باشد؛ چراکه بدون یک باتری قابل‌اعتماد، حتی پیشرفته‌ترین گوشی‌ها هم کارایی چندانی نخواهند داشت.
با افزایش امکانات و مصرف انرژی در گوشی‌های هوشمند، نیاز به باتری‌هایی با ظرفیت بیشتر، دوام بالاتر و عملکرد پایدارتر بیش از پیش احساس شد. هرچند فناوری‌هایی مثل شارژ سریع یا پاوربانک‌ها نقش حمایتی دارند، اما همچنان داشتن یک باتری گوشی قوی، هوشمند و کم‌مصرف، یکی از معیارهای کلیدی انتخاب موبایل برای بسیاری از کاربران به‌شمار می‌رود.
ویژگی های باتری گوشی موبایل
با پیشرفت فناوری، شرکت‌های تولیدکننده باتری توانسته‌اند باتری‌هایی با طول عمر بالا، وزن سبک و ابعاد کوچک تولید کنند. اما نکته‌ای مهم اینجاست: جمع‌کردن تمام ویژگی‌های مطلوب در یک باتری گوشی کار آسانی نیست. معمولاً تقویت یک ویژگی، ممکن است به تضعیف ویژگی دیگر یا افزایش چشمگیر هزینه منجر شود.
شناخت ویژگی‌های باتری گوشی کمک میکند تا کاربران برای خرید موبایل آگاهانه تصمیم بگیرند. در ادامه، به مهم‌ترین نکاتی که باید به آن‌ها توجه کنید، اشاره می‌کنیم:
- ظرفیت: (mAh) میزان انرژی‌ای که باتری میتواند ذخیره کند. هرچه این عدد بالاتر باشد، شارژ باتری گوشی مدت زمان بیشتری باقی می‌ماند.
- نوع فناوری: (Li-ion / Li-Po) ساختار شیمیایی باتری که روی وزن، ایمنی و دوام آن تأثیرگذار است.
- ولتاژ : (V)میزان انرژی الکتریکی خروجی باتری که باید با مشخصات فنی موبایل سازگار باشد تا عملکرد بهینه حفظ شود.
- تعداد چرخه شارژ: (Cycle Life) تعداد دفعاتی که باتری قادر است به طور کامل شارژ و دشارژ شود بدون اینکه ظرفیت و کیفت باتری گوشی کاهش یابد.
- ابعاد و وزن: که باید متناسب با طراحی گوشی باشد، به‌ویژه در مدل‌های باریک و سبک.
انواع Battery موبایل
با گذر زمان و توسعه روزافزون گوشی‌های موبایل، نیازهای کاربران نیز متنوع‌تر و پیچیده‌تر شده‌اند. در ابتدا، باتری‌ها تنها انرژی لازم برای تماس‌های صوتی محدود را فراهم می‌کردند، اما اکنون گوشی‌ها به ابزارهای چندکاره‌ای تبدیل شده‌اند که بازی‌های سنگین، پخش ویدئو، استفاده از اینترنت پرسرعت و انواع برنامه‌های کاربردی را پشتیبانی می‌کنند.
این تغییرات باعث شده است که فناوری باتری نیز به سرعت پیشرفت کند و انواع متنوعی از باتری گوشی وارد بازار شود.
نیکل کادمیومی(Ni-Cd / Ni-Cad)
باتری‌های نیکل کادمیوم، از نخستین باتری‌های قابل شارژ محسوب می‌شوند اما امروزه تقریباً منسوخ شده‌اند؛ چراکه وزن و حجم زیاد، گرمای بیش از حد در حین استفاده و اثر حافظه باعث کاهش طول عمرشان میشود. علاوه بر این، وجود فلز سمی کادمیوم تهدیدی جدی برای سلامت کاربران و محیط زیست است؛ بازیافت دشوار این باتری‌ها میتواند آلودگی‌های زیست‌محیطی گسترده‌ای به‌دنبال داشته باشد. به همین دلایل، جایگزین‌های ایمن‌تر و کارآمدتری برای این باتری‌ها توسعه یافته‌اند.
مزایا:
- قابلیت شارژ مجدد و استفاده چندباره
- مقاومت خوب در برابر دشارژ عمیق و شرایط سخت کاری
معایب:
- اثر حافظه (Memory Effect) که باعث کاهش ظرفیت باتری میشود
- وجود فلز سمی کادمیوم که خطر زیست‌محیطی و بهداشتی دارد
نیکل هیدرید(Ni-MH)
باتری‌های نیکل هیدرید فلز (NiMH) به‌عنوان نسخه بهبود یافته باتری‌های نیکل کادمیوم، به جای کادمیم از آلیاژ جذب‌کننده هیدروژن استفاده می‌کنند که این امر باعث حذف مواد سمی و افزایش سازگاری با محیط‌زیست شده است. این باتری گوشی ظرفیت بیشتری (دو تا سه برابر) نسبت به نسل قبلی دارند و سبک‌تر و باریک‌تر طراحی شده‌اند.
یکی از نکات مثبت مهم، زمان شارژ سریع‌تر آن‌هاست که معمولاً در حدود یک ساعت تکمیل میشود. با این حال، این باتری‌ها نسبت به مدل‌های جدیدتر، شارژ خود را سریع‌تر از دست می‌دهند و اثر حافظه با شدت کمتر همچنان در آن‌ها مشاهده میشود. همچنین پس از چند صد چرخه شارژ، افت ولتاژ و تشکیل کریستال‌های داخل باتری ممکن است عملکرد آن را در هنگام استفاده کاهش دهد.
مزایا:
- ظرفیت بالاتر نسبت به باتری‌های نیکل کادمیوم
- حذف فلزات سمی و دوستدار محیط‌زیست
معایب:
- تخلیه سریع‌تر شارژ نسبت به باتری‌های جدیدتر
- تأثیر اثر حافظه و کاهش عملکرد پس از چند صد چرخه شارژ
باتری لیتیوم-یونی (Li-Ion)
باتری لیتیوم-یونی به‌جای ساختارهای سنتی، از فناوری انتقال یون‌های لیتیوم بین الکترودهای مثبت و منفی بهره می‌برند که موجب بازدهی بالا و شارژدهی مطلوب میشود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این باتری گوشی، چگالی انرژی بسیار بالا است؛ یعنی میتوانند انرژی بیشتری را در حجم و وزن کمتر ذخیره کنند، چیزی که برای طراحی گوشی‌های باریک و سبک کاملاً ضروری است.
باتری‌های لیتیوم یون با ولتاژ ۳.۷ ولت، عدم اثر حافظه، نیازی به دشارژ کامل ندارند و با جریان بالا قابل شارژند. با این حال، به گرما و شارژ بیش‌ازحد حساس‌اند و برای ایمنی، به مدار محافظ نیاز دارند.
مزایا:
- چگالی انرژی بالا (ظرفیت بیشتر در حجم کمتر)
- وزن و ابعاد کم، مناسب برای گوشی‌های باریک
- بدون اثر حافظه؛ امکان شارژ در هر زمان
- افت ولتاژ کم در زمان استفاده
معایب:
- حساسیت بالا به گرما و شارژ بیش‌ازحد
- عمر محدود (۳۰۰ تا ۵۰۰ چرخه شارژ)
- هزینه تولید نسبتاً بالا
- نیاز به مدار محافظ برای جلوگیری از آسیب یا انفجار
باتری لیتیوم پلیمری (Li-Po)
باتری‌های لیتیوم پلیمری، یکی از پیشرفته‌ترین انواع باتری‌های قابل شارژ هستند که به‌دلیل وزن سبک، ابعاد باریک و ساختار ایمن‌تر، در بسیاری از گوشی‌های هوشمند مدرن به کار می‌روند. این باتری‌ها به‌جای بدنه فلزی، از پلاستیک و ژل الکترولیتی استفاده می‌کنند که موجب انعطاف‌پذیری در طراحی و مقاومت بیشتر در برابر ضربه میشود. این باتری گوشی از فناوری شارژ سریع پشتیبانی میکند و در برخی دستگاه‌ها میتوانند در کمتر از ۱۵ دقیقه از صفر به صد درصد شارژ برسند. ساختار داخلی آن‌ها با لیتیوم یونی مشابه است، اما جداکننده پلیمری به ایمنی و طول عمر بیشتر کمک میکند.
مزایا:
- طراحی سبک و باریک، بدون نیاز به قاب فلزی
- مقاومت بیشتر در برابر ضربه و تغییر شکل
- فاقد اثر حافظه و عملکرد پایدار در طول زمان
- پشتیبانی از شارژ سریع با ولتاژ بالا
معایب:
- قیمت تولید بالاتر نسبت به Li-ion
- چگالی انرژی کمتر نسبت به باتری‌های لیتیوم یونی
- حساسیت به تولید غیراستاندارد و خطرات احتمالی مانند بادکردگی
- نیاز به مدیریت دقیق ولتاژ برای حفظ ایمنی
دیدگاه نهایی
همان‌طور که دیدیم، انواع مختلف باتری‌های موبایل هرکدام ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند؛ از نسل‌های ابتدایی مانند نیکل کادمیوم با مشکلات زیست‌محیطی گرفته تا نسل‌های پیشرفته لیتیوم یونی و پلیمری که مرزهای کارایی و ایمنی را جابه‌جا کرده‌اند. پس اگر به دنبال خرید هوشمندانه گوشی موبایل هستید، شناخت باتری ها را فراموش نکنید.
علاقه‌مندان به آموزش تعمیر موبایل و کسب مهارت های فنی میتوانند با شرکت در دوره های تخصصی و عملی مجموعه فنی‌حرفه‌ای دکتر برد، قدمی محکم به‌سوی ورود به دنیای تعمیرات حرفهای بردارند.
